Sadece tornalama ve delik işleme ile alakalı bir kitap yazılabilecek kadar çok bilgi vardır. Seçilen bazı konulara bu yazıda yer vereceğiz. Diğer konular; torna döngüleri, kanal açma, parça kesme, diş açma ve benzerlerine daha önceki yazılarımızda yer verdik.

TAKIM FONKSİYONU – TORNALAMA

Tornalama ve delik işleme aslında, fiili işlemenin gerçekleştiği talaş kaldırma alanı haricinde, pratikte aynı işlemlerdir. Genellikle tornalama ve delme işlemi ile aynı anlamı taşıyan dış tornalama ve iç tornalama terimleri de kullanılır. Programlama açısından incelendiğinde, kurallar birbiriyle aynıdır. Tüm önemli farklılıklar gerektiği şekilde incelenecektir.

CNC torna tezgahları, seçilen takımın takım numarasına göre programlanması için T adresine ihtiyaç duyar. CNC işleme merkezi ile karşılaştırıldığında, torna tezgahları takım işlevi açısından kapsamlı ve ek ayrıntıya sahiptir.

Frezeleme ve tornalama yönetimleri arasındaki en belirgin farklardan biri de, CNC torna tezgahlarında T adresi gerçek takım değişikliği gerektirir fakat frezelemede durum daha farklıdır. Standart bir CNC tornada M06 işlevi bulunmamaktadır.

T-Adresi

İşleme merkezleri ile arasındaki ilk fark, programda T01 olarak tanımlanan takımın bir numaralı taret istasyonuna ve T12 olarak tanımlanan takımın on iki numaralı taret istasyonuna monte edilmesinin zorunlu olmasıdır.

Freze ve torna takımları arasındaki bir diğer fark ise, T adresinin biçimidir. Tornalama sisteminde kullanılan format T4 ya da daha doğrusu T2+2’dir. İlk iki hane, taret numarasını ve geometri ofsetini, son iki hane ise seçilen takım istasyonu için takım aşınma ofseti numarasını belirler.

Txxyy formatında xx, takım istasyon numarasını ve yy de aşınma ofset numarasını temsil eder. Örnek vermek gerekirse T0202, taretin #2 numaralı takım istasyonunu endekslemesini sağlar. Aynı zamanda 00 olarak tanımlanmadığı sürece, YY ilişkili takım aşınma ofset numarası olarak algılanacaktır.

Çoğu modern CNC torna tezgahlarında, ilk iki basamakta belirtilen takım seçimi geometri ofsetini de seçmek anlamına gelir. Bu durumda, ikinci basamak çifti takım aşınma ofset numarası olarak tanımlanmış olur.

Taret istasyon numarası tanımlanırken seçilen takım istasyonu, mevcut ofset aralığındaki herhangi bir ofset ile ilişkilendirilebilir. Çoğu uygulamada herhangi bir takım için yalnızda bir ofset numarası etkindir. Bu gibi durumlarda, ofset numarası ile takım numarasını aynı şekilde programlamak akıllıca bir seçim olacaktır. Bu yaklaşım, operatör için süreci daha kolay bir hale getirir.

Aşağıdaki seçenekleri göz önünde bulundurun:

• G00 T0214 Takım istasyonu 02, aşınma ofseti 14
• G00 T1105 Takım istasyonu 11, aşınma ofseti 05
• G00 T0404 Takım istasyonu 04, aşınma ofseti 04

Teknik olarak tüm örnekler doğru olsa da, yalnızca son örnekte gösterilen biçim önerilir. Bir program içerisinde farklı takımlar kullanıldığında ve takım istasyon numaraları birbirini karşılamıyorsa, ayrı takımlar için ofset numarası belirlemek kafa karıştırıcı olabilir.

Ofset numarası ile takım istasyon numarasının aynı olamayacağı tek bir durum vardır. Örneğin; ilk aşınma ofseti için T0202, ikinci aşınma ofseti T0222’nin tanımlanması gibi aynı anda iki veya daha çok ofset tanımlandığında ortaya çıkar.

Takım fonksiyonunda başta kullanılan sıfırlar, takım numarası seçimi için atlanabilir ama aşınma ofset numarası seçiminde atlanamaz. T0202, T202 ile aynı anlama gelir. Bu nedenle takım ofseti için baştaki sıfırı ortadan kaldırmak, yanlış bir programlama ifadesine neden olur:

• T22, geçersiz bir biçim olan T0022 anlamına gelir.

Özetle, taretin aktif tarafı (takım istasyonu) ilk çifti hane ile aşınma ofset numarası takım fonksiyon komutundaki son çift hane ile programlanır:

• G00 T0404

En faydalı tercih, baştaki sıfırı dikkate almamak, araç işlevini yukarıda ve sitemizde verdiğimiz tüm örneklerde gösterildiği gibi tam formatında kullanmaktır.