8- CNC Proglamlamalarında Hazırlık Komutları Nedir?
Hazırlık Komutları
Genellikle G kodu olarak bilinen G adresi programda bir hazırlık komutunu tanımlamada kullanılır. Bu adresin tek amacı kontrol sistemini istenen bir koşula, moda ya da çalışma durumuna önceden ayarlamak ve hazırlamaktır.
Örneğin, G00 adresi hızlı hareket modunu önceden ayarlar ama herhangi bir eksende harekete neden olmaz ve G81 adresi delme döngüsünü önceden ayarlar fakat herhangi bir delik delmez. Aslında hazırlık komutu tam olarak taşıdığı ismin karşılığını verir. Bir G kodu, kontrol ünitesini G kodu ile programlanan talimatları izleyerek hazırlar.
AÇIKLAMA VE AMAÇ
Aşağıdaki örnek program girişinde hazırlık komutlarının önemini gösterecektir:
N7 X13.0 Y10.0
Bu program bloğunu incelediğinizde, X13.0Y10.0 koordinatlarının blok N7 yürütüldüğünde kesme takımının mevcut konumu ile ilgili olduğunu hemen fark edersiniz. N7 bloğu koordinatların mutlak mı yoksa artımlı modda mı olduğunu, X13.0Y10.0’ın metrik ya da emperyal cinsinden olup olmadığını ya da hedef konuma hareketin hızlı hareket mi yoksa doğrusal hareket mi olduğunu göstermez.
Bu tip bir bloğun değerlendirilmesi için içeriğinin anlamı oluşturulamıyorsa bu, kontrol sisteminin yeterli bilgiye sahip olmadığı, blokta sağlanan bilgilerin eksik olduğu ve bu nedenle kendi başına kullanılamayacağı anlamına gelir ve koordinatlar için bazı ek tanımlamalarla tam amaçlar belirlenmelidir. Örneğin, N7 bloğunda mutlak boyutları kullanarak ve hızlı modda bir takım hareketi yapmak için, tüm talimatların bloktan önce ya da bloğun içinde belirtilmesi gerekir:
Cnc programlamada hazırlık komutları
Örnek A:
N7 G90 G00 X13.0 Y10.0
Örnek B:
N3 G90
N4 …
N5 …
N6 …
N7 G00 X13.0 Y10.0
Örnek C:
N3 G90 G00
N4 …
N5 …
N6 …
N7 X13.0 Y10.0
Örnek D:
N2 G90
N3 G00
N4 …
N5 …
N6 …
N7 X13.0 Y10.0
Yukarıda verdiğimiz B, C ve D örneklerinde N4 ve N6 blokları arasında, G kodu modunda herhangi bir değişiklik olmaması kaydıyla dört örnek de aynı işleme sonucunu verir. İptal edilene kadar kullanılan G kodları, mantıksal gruplara ayrılmıştır. (Bir grupta yer alan G kodu, aynı grupta farklı bir G kodunun yerini alabilir.)
Modal olan ve olmayan G kodları kısaca açıklanmalıdır. Her kontrol sistemi kendi mevcut G kodları listesine sahiptir. Pek çok G kodu yaygın olarak kullanılır ve hemen hemen tüm kontrol sistemlerinde bulunurlar. Bazı özel G kodları ise, belirli bir kontrol sistemi ya da takım tezgâhına özgü olabilir. Genel G kodları listesi frezeleme ve tornalama sistemleri için işin doğası gereği farklı olacaktır. Benzer durum diğer makine türleri için de geçerlidir ve her G kodu grubu birbirinden ayrı tutulmalıdır.
Hazırlık Komutları
Genellikle G kodu olarak bilinen G adresi programda bir hazırlık komutunu tanımlamada kullanılır. Bu adresin tek amacı kontrol sistemini istenen bir koşula, moda ya da çalışma durumuna önceden ayarlamak ve hazırlamaktır.
Örneğin, G00 adresi hızlı hareket modunu önceden ayarlar ama herhangi bir eksende harekete neden olmaz ve G81 adresi delme döngüsünü önceden ayarlar fakat herhangi bir delik delmez. Aslında hazırlık komutu tam olarak taşıdığı ismin karşılığını verir. Bir G kodu, kontrol ünitesini G kodu ile programlanan talimatları izleyerek hazırlar.
AÇIKLAMA VE AMAÇ
Aşağıdaki örnek program girişinde hazırlık komutlarının önemini gösterecektir:
N7 X13.0 Y10.0
Bu program bloğunu incelediğinizde, X13.0Y10.0 koordinatlarının blok N7 yürütüldüğünde kesme takımının mevcut konumu ile ilgili olduğunu hemen fark edersiniz. N7 bloğu koordinatların mutlak mı yoksa artımlı modda mı olduğunu, X13.0Y10.0’ın metrik ya da emperyal cinsinden olup olmadığını ya da hedef konuma hareketin hızlı hareket mi yoksa doğrusal hareket mi olduğunu göstermez.
Bu tip bir bloğun değerlendirilmesi için içeriğinin anlamı oluşturulamıyorsa bu, kontrol sisteminin yeterli bilgiye sahip olmadığı, blokta sağlanan bilgilerin eksik olduğu ve bu nedenle kendi başına kullanılamayacağı anlamına gelir ve koordinatlar için bazı ek tanımlamalarla tam amaçlar belirlenmelidir. Örneğin, N7 bloğunda mutlak boyutları kullanarak ve hızlı modda bir takım hareketi yapmak için, tüm talimatların bloktan önce ya da bloğun içinde belirtilmesi gerekir:
Cnc programlamada hazırlık komutları
Örnek A:
N7 G90 G00 X13.0 Y10.0
Örnek B:
N3 G90
N4 …
N5 …
N6 …
N7 G00 X13.0 Y10.0
Örnek C:
N3 G90 G00
N4 …
N5 …
N6 …
N7 X13.0 Y10.0
Örnek D:
N2 G90
N3 G00
N4 …
N5 …
N6 …
N7 X13.0 Y10.0
Yukarıda verdiğimiz B, C ve D örneklerinde N4 ve N6 blokları arasında, G kodu modunda herhangi bir değişiklik olmaması kaydıyla dört örnek de aynı işleme sonucunu verir. İptal edilene kadar kullanılan G kodları, mantıksal gruplara ayrılmıştır. (Bir grupta yer alan G kodu, aynı grupta farklı bir G kodunun yerini alabilir.)
Modal olan ve olmayan G kodları kısaca açıklanmalıdır. Her kontrol sistemi kendi mevcut G kodları listesine sahiptir. Pek çok G kodu yaygın olarak kullanılır ve hemen hemen tüm kontrol sistemlerinde bulunurlar. Bazı özel G kodları ise, belirli bir kontrol sistemi ya da takım tezgâhına özgü olabilir. Genel G kodları listesi frezeleme ve tornalama sistemleri için işin doğası gereği farklı olacaktır. Benzer durum diğer makine türleri için de geçerlidir ve her G kodu grubu birbirinden ayrı tutulmalıdır.
İlgili Yazılar
14- Takım Fonksiyonu Nedir?
Nümerik kontrol sistemine ve otomatik takım değiştiriciye sahip makine
31- Düzlem Seçimi Ne Demektir?
Kontur ve profil oluşturma işlemi, yaygın işleme operasyonları arasında
15- CNC Programlama İşleminde Referans Noktaları Nedir?
Önceki yazılarımızda, makine geometrisi ile parçanın kurulumu arasındaki temel
32-Kontur Frezeleme Nedir?
Her ne kadar karbür kesiciler talaş kaldırma işlemlerinde giderek
17- Konum Dengeleme İşlemi Nedir?
CNC programlama yapılırken referans noktaları arasındaki ilişkilerin ifadesi, önceden
18- İş Ofsetleri Nedir?
İş ofsetleri, takım konumlandırma için makine sıfırını kullanan bir