Malzeme ve teknoloji alanındaki gelişmeler son yıllarda önemli ölçüde hızlandı, öyle ki işleme süreçleri çok daha güvenli ama aynı zamanda çok daha tehlikeli bir hal alabilir. Makine operatörleri, makinenin çalıştırılması, kurulumu ve tüm malzemelerin uygun şekilde taşınması için önerilen yönergeleri eksiksiz takip ederlerse güvenli bir çalışma ortamına sahip olurlar.

Atölyede bir tezgahın çalıştırılmasından önce, aşağıda konusu geçen güvenlik yönergelerini öğrenmek ve makineyi güvenli bir şekilde çalıştırma anı gelince asla kısa yollara başvurmamak gerekir. Gerekli güvenlik önlemleri, özellikleri ve çalıştırma ilkeleri hakkında bilgi edinmek için daima makinenin çalıştırma talimatlarını inceleyin.

Uçan Parçacıklar

İşleme, tanımı gereği bir parçanın yüzeyinden metal parçaları yüksek hızda çıkarma sürecidir. Bu nedenle, her türlü işleme operasyonu esnasında her zaman etrafta hareket eden parçacıklar olacaktır. Ayrıca modern kesici takımlar yüksek mukavemetleri nedeniyle neredeyse hiç sünekliğe sahip değildir. Sonuçta, bir kesici takım arızası çok sert parçacıkların çok yüksek hareket etmesi nedeniyle ortaya çıkabilir. Uçan parçacıklardan kaynaklanan güvenlik sorunlarını ortadan kaldırmak için, makineyi siz kullanmıyor olsanız bile, atölye alanı içerisinde koruyucu gözlük ya da yan siperlikli koruyucu gözlük takmaya özen gösterin. Metal kesme makinelerinde kalıp ve makine kılavuzlarını her zaman ait oldukları yerde tutun ve makine kilitlerini asla aşmayın.

Daha önceki makalelerimizden birinde, kesici uçlarla ilgili bir çizelge ile çeşitli ilerleme ve kesme derinlikleri için önerilen kalınlıkları belirtmiştik. Kalınlığı yeteri kadar olmayan bir kesici takım, karbür parçaların uçuşmasına ve ani arızalara neden olabilir. Bir kesici ucun beklenen kesme yüklerine dayanıp dayanamayacağı konusunda şüpheleriniz varsa, daha kalın bir uç kullanmak ya da ilerlemeleri ve hızları uygun şekilde azaltmak gerekebilir.

Soğutucu Sıvı

Talaş Kontrolü

Yüzeyden kopan talaşları kullanıcıdan uzaklaştırmak üzere koruyucular ve kalkanlar hemen her makinede bulunur ve asla çıkarılmamalıdırlar. Bazen uzun, ince ya da lifli talaşlar bulunur ve bu talaşlar operatör için ciddi güvenlik tehditleri oluşturur. Hatta bu talaşlar parçaya sarılarak takım kırılmalarına ve parçanın bozulmasına neden olabilir veya öngörülemeyen yönlere saçılabilirler. Bu talaşları ortamdan uzaklaştırmak için her zaman makine durdurulmalı ve talaşlar uygun maşa ya da kanca gibi mekanik bir cihazla tutulmalıdır.

Kesme Sıvıları ve Tehlikeli Maddeler

Her türlü işleme operasyonunda kesme sıvısı kullanıldığında, sıvının kullanımından doğabilecek tehlikeleri bilmeniz gerekir. Bir makine atölyesinde kullanılan tüm malzemeler için bir MSDS ya da Malzeme Güvenlik Veri Sayfası olmalı, bu yönergeler kullanım alanında uygun bir yerde asılı olmalıdır. MSDS, bilinen tüm güvenlik risklerinin bir listesi ve aynı zamanda malzemeleri işlemek için kullanılabilecek güvenli uygulamalardan oluşur. Bu sayfa size, malzemenin kanserojen özellikleri hakkında tavsiyelerde bulunmanın yanı sıra ayrıca cilt temasından ya da malzemenin solunması durumunda oluşabilecek olası reaksiyonlar hakkında bilgi verir. Belirli bir kesme sıvısını kullanırken alabileceğiniz önlemleri bilmiyorsanız, bu bilgileri içeren MSDS’yi amirinizden ya da atölye güvenliğinden sorumlu kişiden talep edin.

Talaş Kaldırma

Bazı kesme sıvıları, ısıyla tutuşabilir özellikte olduğundan sıcak talaşlar tarafından tutuşturulma riski oluştururlar. Magnezyum, alüminyum, titanyum ya da uranyum gibi işleme operasyonu sırasında ince talaş ya da toz oluşturan malzeme türleri patlama riski oluşturabilir. Son olarak, bazı malzemeler işlenirken açığa çıkan tozların bir kısmı bile solunduğu zaman sağlık için tehlike oluşturabilir.

Bazı insanlar, semente karbür içinde bulunan bazı malzemelere ya da berilyum bakır gibi metallere karşı şiddetli alerjik tepkiler verebilir. Yaralanma ve güvenlik risklerini önlemenin en iyi yolu, tehlikeli olma potansiyeli olan malzemeleri kullanan ya da bu malzemelere maruz kalan herkesin yasalarca erişilebilir olması gereken uyarı ve önlem bilgilerini incelemesi ve işlenecek ya da kullanılacak malzemenin farkında olmasıdır.

Takım Çıkıntısı ve Mekanik Kurulumlar

Tornalama, yüzey işleme ya da frezeleme işlemlerinde bir tezgah kurulumu yaparken takım kullanma mesafeleri mümkün olduğunca kısa tutulmalıdır. İster uzun bir freze tezgahında, bir delik işleme barasında ya da bir torna takım tutucu da olsun, aşırı kullanma takımın bükülmesine ve dolayısıyla kırılmasına neden olurken ayrıca kötü finisajlara ve vibrasyona da neden olabilir. Şekil 51’de de görebileceğiniz gibi, uzunluğun çapa oranı açısından bir takım tutucu için kabul edilebilir çıkıntı, çelik saplılar için 41 ve karbür saplılar için 101’in üzerine çıkamaz.

Takım tutucular, aşırı bükülmeye maruz kaldıklarında genellikle feci sonuçlar ortaya çıkar ve vibrasyon, kelepçeleri veya diğer takım tutucuları gevşetebilir. En iyi ihtimalle, parça hurdaya çıkabilir ve en kötü ihtimalle, uçuşan parçalardan dolayı kendinize ciddi şekilde zarar verebilir veya takıma zarar verebilirsiniz. Uzun, ince parçalar gibi alışılmadık geometrilere sahip parçalar işlenirken başka bir risk faktörü ortaya çıkar. İş parçasının kendisinin, parça tutucusunu bükmeden veya gevşetmeden kesme kuvvetlerine dayanacak kadar desteklendiğinden emin olmak gerekir. Yüksek uzunluk-çap oranlarına sahip parçalar işlenirken, küçük uç yarıçaplı ve düz önde gelen kesme kenarı açılarına sahip kesme takımları kullanılmalıdır.