Takım Tezgahı Türleri

Günümüzün imalat endüstrilerinde birçok farklı takım tezgahı kullanılmaktadır. Bu takım tezgahları kendine has özel yeteneklere sahiptir. Yaygın işleme operasyonları tornalama, frezeleme, delme ve delik işlemeyi içerse de çok daha fazlasını gerçekleştirmek mümkündür.

Görselde işleme operasyonlarının tasvirini şematik olarak inceleyebilirsiniz. Bazı tezgahlarda kesici takım sabit kalır ve parça takıma doğru beslenirken, bazı türlerde ise parça sabit kalırken takım parçaya doğru beslenir. Taşlama makinelerinde olduğundaki gibi hem kesici takımın hem de parçanın hareket ettirilebildiği makineler de kullanılmaktadır.

Talaş kaldırma işlemleri olarak da bilen metal kesme işlemleri haricinde delik delme, perçinleme, kaynak, alevle kesme, boru bükme, damgalama ve hatta muayene için özel makineler kullanılır.

Takım tezgahlarının gelişimi yüz yılı aşkın süredir devam etmektedir. Malzeme bilgisi ve işleme teknikleri ile ilgili gelişmeler sürdükçe, makineler daha karmaşık hale gelmiştir. Ahşap ve metal torna tezgahları 1600’lü yıllarda kullanılmaya başlanmıştır. Malzeme bilgisi ve özellikle çelik türleri arttıkça, çok çeşitli malzemeler üzerinde hassas kesme ve şekillendirme işlemlerini yapabilen takım tezgahları geliştirilmiştir.

1. ve 2. Dünya Savaşları sırasında ve sonrasında metalleri hızlı ve doğru bir şekilde kesebilen tezgahlara olan talep hızla arttı. Sayısal kontrolün ortaya çıkması ile birlikte, eski tip piyanolarda olduğu gibi delikli kağıt bantlar aracılığı ile otomatik kontrol sağlanabilen takım tezgahları geliştirildi. Bu sistem sayısal olarak kontrol edilen, bilgisayarın takım tezgahını tamamen kontrol edebildiği bilgisayarlı sayısal kontrol ve CNC makinelerinin gelişimine neden oldu.

Metal Kesme İşlemleri

Taşlama işlemlerinde, istenen sonuca ulaşmak için takım ve parça hareketlerinin bir birleşimi kullanılır.

Erken dönem CNC makineleri, günümüzde sayısız işlemin tamamen otomatik olarak gerçekleştirildiği işleme merkezlerine dönüşmüştür. Modern işleme merkezleri, bir çok parçayı otomatik olarak yükleyebilmenin yanı sıra karmaşık işleme operasyonları dizisini gerçekleştirebilir. Kesici takımları değiştirebilir ve işleme süreci tamamlanan parçayı makineden boşaltabilir. Tüm bu işlemleri operatör desteği olmaksızın gerçekleştirir.

Genellikle operatöre düşen tek işlem, parçayı otomatik yüklemeye hazır hale getirmek ve sonrasında makineyi çalıştırmaktır. Modern makine operatörlerinin sorumlulukları, makineye hangi işlemleri hangi sırayla gerçekleştireceğini anlatan programı yazmakla sınırlıdır.

Aşağıda görebileceğiniz şekil 2’de modern işleme merkezinin bir örneği yer almaktadır. Günümüzün işleme merkezleri, bilgisayar destekli çizim (CAD) operatörünün bir parçaya ait çizimleri bitirdikten sonra gerçek bir bileşen haline getirmek üzere CNC makinesine elektronik ortamda bile gönderebilir. Bilgisayar yazılımı parçanın şeklini yorumladıktan sonra takım hareketlerine karar verebilir ve elektronik işleme talimatlarını işleme merkezine iletebilir.

En yaygın takım tezgahlarından bazıları torna tezgahları, delme tezgahları ve freze tezgahlarıdır. Bu makinelerin temel görevleri ve kesici takımları takmak için kullanılan yöntemler, makinenin manuel ya da CNC makinesi olmasından bağımsız olarak aynıdır.

Torna Tezgahları

Modern bir işleme merkezi, işleme sürecini kontrol etmek için bir bilgisayara sahiptir. Kullanıcı güvenliğini sağlamak için işleme sırasında kapılar kapalı konumda kilitlenir.

Torna Tezgahları

Torna, tornalama ve alın işleme işlemleri için kullanılan bir makinedir. Makine tarafından döndürülen iş parçasını işlemek için metali iç ve dış çaptan kesen bir kesici takım kullanılır. Torna tezgahları, bir dönme ekseni etrafında simetrik parçalar üretmek için kullanılmaktadır..

Şekilde görebileceğiniz üzere, bölme veya kesme, kanal açma, pah kırma, profil oluşturma ve delik açma işlemlerinin tümü bir torna tezgahının yapabileceği başlıca işlerdir.

İşleme Süreci

Bunlar, bir torna ile gerçekleştirilen pek çok işleme sürecinden bazılarıdır.

Delme Makinaları

Delme makineleri, dönen bir kesici takım ya da parçanın dönüş hareketi ile yüzeyden metal çıkaran makinelerdir. Delik derinliğini artırmak için takım tutucunun konumu ilerletilir.

Delme makineleri tipik olarak delik delme, raybalama, diş açma, delik işleme ve havşa açma gibi kesme işlemlerinde kullanılan makinelerdir. Şekil 5’de bir matkap ve o matkaba ait takım tutucuyu görebilirsiniz. Sadece delme işlemi için kullanılan makinelere bazen matkap presleri de denir.

Delme Makineleri

Matkap presi, delme işlemlerine özel tasarlanmıştır.

Freze Makineleri

Her ne kadar delme makinelerine benzer görünseler de freze makinelerinde kesici takım genellikle yatay ya da dikey eksende, parça ise x, y veya z ekseni üzerinde hareket edebilen bir tabla üzerinde monte edilir. Freze makinelerinin kullanım alanları genellikle konturlu yüzeyler, düz yüzeyler, oluklar ve havşalar üretmektir.

İçerisinde freze makineleri için üretilen takım tutucuların da olduğu daha detaylı makalelere sitemiz üzerinden ulaşabilirsiniz. Freze makinesi haricindeki birçok takım tezgahı türü de, takım ve takım tutucular için freze makinesine benzer gereksinimlere sahiptir. Bu nedenle buradan edineceğiniz bilgiler birçok farklı durumda uygulanabilir.