Bu Yazıyı Dinleyebilirsiniz.

Boyut, şekil ve konum ile yüzey kalitesi arasındaki sayısal ilişkinin varlığı nedeniyle, tasarım sırasında üçünün ilişkisinin koordine edilmesi ve tolerans değerinin çizim esnasında işaretlenmesi gerekir. Ayrıca, yüzeye verilen aynı pürüzlülük değeri, şekil tolerans değerinden, şekil tolerans değeri konum tolerans değerinden ve konum fark değerleri de boyut tolerans değerinden küçük olmalıdır.

1.Şekil ve boyut toleransları arasındaki sayısal ilişki

Doğruluk için boyut toleransı temel alındığında, şekil toleransı uygun bir değerdedir. Genellikle boyut toleransının %50’si şekil toleransı olarak kullanılır. Takım endüstrisinde şekil toleransı olarak boyut toleransının %20’si kullanılır. Ağır sanayide ise boyut tolerans değerinin %70’i şekil tolerans değeri olarak belirlenir. Tüm bu veriler bir anlamda boyutsal tolerans doğruluğunun yüksek olması, boyut toleransı temel alınarak belirlenen şekil toleransının düşük olacağı anlamına gelir. Bu nedenle, özel durumlar dışında boyut toleransı, şekil toleransı ve boyutsal doğruluk belirlenirken, şekil tolerans değeri olarak boyut tolerans değerinin %50’si kullanılır.

Yüzey Prüzlülüğü Nasıl Ölçülür?

2.Şekil ve konum toleransları arasındaki sayısal ilişki

Şekil toleransı ile konum toleransı da birbiri ile belirli bir ilişki içerisindedir. Hata kaynağı açısından incelendiğinde, şekil hatalarına tezgâh titreşimi, takım titreşimi, mil salgısı gibi nedenlerin haricinde pozisyon hatası, tezgâh raylarının paralel olmaması, yanlış takım sıkılması ve sıkma kuvvetinin etkileri olabilir. Sonuç olarak, konum hatası ölçülen yüzeyin şekil hatası konum toleransını da içermektedir. Örneğin, paralellik hataları düzlük hatalarını da içerir. Dolayısı ile şekil toleransı hatalarına oranla konum hatası çok daha büyüktür. Bu nedenle, normal durumlarda şekil toleransı yerine yalnızca konum toleransı verilir. Parçanın özel gereksinimleri olduğunda, şekil ve tolerans değerleri aynı anca verilebilir. Ancak tercih edilen şekil tolerans değeri, konum tolerans değerinden daha düşük olmazsa, parçalar tasarım gereksinimlerini karşılayacak şekilde üretilmeyecektir.

3.Yüzey pürüzlülüğü ile şekil toleransı arasındaki ilişki

Şekil hatası ve yüzey kalitesi arasında doğrudan sayısal ya da ölçüm olarak bir bağ olmasa da, belirli işleme koşullarının varlığında ikisi arasında belirli bir orantısal bağ bulunur.  Yapılan deneysel çalışmalara göre yüzey kalitesi şekil toleransının genel doğruluk üzerindeki etkisi 1/5 ila ¼ arasındadır. Yüzey pürüzlülük parametresinin izin verilen maksimum değere uygun şekilde sınırlandırılması ile şekil toleransı sağlanabilir.

Boyut, şekil ve konum ile yüzey kalitesi arasındaki sayısal ilişkinin varlığı nedeniyle, tasarım sırasında üçünün ilişkisinin koordine edilmesi ve tolerans değerinin çizim esnasında işaretlenmesi gerekir. Ayrıca, yüzeye verilen aynı pürüzlülük değeri, şekil tolerans değerinden, şekil tolerans değeri konum tolerans değerinden ve konum fark değerleri de boyut tolerans değerinden küçük olmalıdır. Aksi takdirde, üretimde pek çok sorun yaşanmasına neden olacaktır. Bununla birlikte, boyutsal toleranslar ve yüzey pürüzlülüğü arasındaki ilişki ve çeşitli eşleştirme doğruluğu ile yüzey pürüzlülüğü arasındaki ilişkinin nasıl ele alındığı tasarım çalışmasında belirleyicidir.

Bu Yazımızı Okumuş Muydunuz?  ▶▶▶▶ 

Kalibrasyon Toleransı Nedir?