Delik Açmada Kullanılan 7 Tip Alet ve Kullanım Alanları

Delik açma aletleri, broşlar ve havşalardan rayba ve delme aletlerine kadar çok geniş bir çeşitliliğe sahiptir. Bu makalede delik açmada en yaygın kullanılan 7 tip aleti anlatacağız. Ayrıca bu aletlerin genel olarak kullanıldıkları uygulamaları ele alacağız.

Delik Açmada Kullanılan Yedi Yöntem

Herhangi delik açma işlemi öncesi, mevcut işleme uygun takımın belirlenmesinde farklı etkenler göz önünde bulundurulmalıdır. Delinecek yüzeyin hangi malzemeden olduğu ve ayrıca delik çapı ve derinliği de hesaba katılması zorunludur. Ayrıca, kullanılacak aletin kullanıcı dostu olup olmadığı, ayarlanabilirliği, ne beceri gerektirdiği gibi etkenler de önem arz etmektedir. Ayrıca delik açma uygulamaları için yedi farklı metal işleme aleti;

1.     Delme ve Matkap Uçları

Delik açma işlemleri düşünüldüğünde ilk akla gelen delme ve matkap uçlarıdır. İşlenmiş delikler üretmek için hızlı, kolay ve ekonomik bir yol sunarlar. Matkap uçları, iş parçasına eksenel olarak nüfuz ettikten sonra takım çapına eşit bir açık ya da kör delik oluştururlar. Dolayısıyla piyasada çok çeşitli geometride ve malzemeden üretilmiş ve her türlü uygulamaya uyumlu endüstriyel matkap uçları bulmak mümkündür. Yaygın olarak kullanılan matkap ucu türleri ise şunlardır:

• Helezon matkap ucu
• Punta matkap ucu
• Nokta matkap ucu
• Kılavuz matkap ucu
• Sarmal matkap ucu
• Adım matkap ucu
• Kırıcı matkap ucu

2.     Broşlar

Bir broş, kademeli olarak daha derin kesim yapabilen kesici kenarlara sahip uzun, çok dişli bir delik açma aletidir. Broşlama, çok yüksek doğruluk ve yüzey kalitesine sahip parçalar üretiminde iyi performans sağlamaktadır. Broş takımları, farklı endüstrilerde sayısız uygulama için tercih edilmektedir. En yaygın broş türleri ise şunlardır:

• İtme ve çekme broşları
• Kama kanalı broşları
• Yüzey broşları
• İç broşlar
• Dış/yüzey broşları

3.     Raybalar

Makine tipi, sol yönlü spiral, sağ yönlü spiral ve düz spiral gibi farklı konfigürasyonlara sahiptir. Ayrıca inanılmaz yüksek doğruluk sunarlar. Ek olarak bu durum raybaları mevcut deliklerin büyütülme süreçleri için mükemmel çözüm haline getirmektedir. Parçadan tek seferde çok az miktarda malzeme kaldırırlar. Raybalama işlemi, en pürüzsüz iç yüzey ve en doğru delik çapını sağlamak için delme sonrası uygulanır. En yaygın tercih edilen türü aynalı raybadır. Fakat, mors konik raybalar, otomotiv raybaları, kaynak ekipmanı raybaları, konik pim raybaları ve kalıp yapıcı raybalar da kullanılan türler arasındadır.

4.     Punta Matkapları

Bir havşa ve pilot matkaptan oluşan punta matkapları, malzeme yüzeyinde merkezler arası düzgün dönüş yapmak ve dönüş esnasında yükü desteklemek için delik açılması işleminde tercih edilmektedir. Punta matkaplarının çok sert olması ve gezinme olasılıklarının daha düşük olması nedeniyle bu işlem için oldukça uygundur. Ayrıca, tipik olarak 60^o açılı delikler açarlar.

Punta Matkabı Nedir?

5.     Delik Kesiciler

Metal, ahşap ve diğer malzemelerde mükemmel yuvarlak delikler açmak için kullanılan delik kesiciler, ayrıca delik testeresi olarak da adlandırılırlar. Ek olarak bu tip metal işleme aletleri, standart matkap ucu ile açılabilecek delik çapından çok daha büyük çapları kesebilirler. Ayrıca, yalnızca delik çevresini kesmelerinin yeterli olması, diğer aletlere göre çok daha verimli bir tercih olmalarını sağlar. Daire testerelere benzer şekilde, delik kesicilerin de karbür uçlu kesme dişleri bulunur.

6.     Havşalar

Bir bağlantı elemanı ile iş parçası yüzeyinin aynı hizada olması gereken durumlarda yapılan uygulama havşa açma işlemidir. Delik açma aletleri genellikle, delik için daha küçük bir çap ve girintili kafa boşluğu için daha geniş bir çap olmak üzere iki farklı kesme çapına sahiptir.

Ayrıca, aşağıda yer verdiğimiz tipler de dahil olmak üzere çeşitli özel havşalar bulunmaktadır:

• Uçak tipi havşalar
• Pul yatağı havşaları
• Kesici tip havşalar
• Kapak vidası havşaları
• Dolgu başlı vida havşaları

Uygulama özelinde doğru havşa tercihi yapmak için göz önünde bulundurulması gerekenler şunlardır:

• Kesici kenar sayısı
• Havşa çapı
• Entegre pilot çapı
• Montaj mili ya da sapının çapı

7.     Havşa Açma ve Pah Kırma

Havşa ve pahlar, bir nesnede konik delikler oluşturmak için kullanılabilen en iyi matkap uçlarıdır. Bir havşa ucu, parça yüzeyine eksenel olarak nüfuz eder. Ayrıca  daha sonra üst kısımda konik bir açıklık oluşturacak şekilde mevcut bir deliği genişletir. Bu endüstriyel delik açma aletleri, vida cıvataların parça yüzeyi ile aynı hizaya gelmesine olanak tanıdığı için çok etkili araçlardır.

Havşa ve pah kırma aletleri, proje ve tercihlere göre çeşitli geometri ve boyutlarda üretilir. Yaygın rastlanan havşa açıları: 60^o, 82^o, 90^o, 100^o, 118^o ve 120^o’dir.

Bu Yazımızı Görmüş Müydünüz? ▶▶▶▶ Delik İşleme Uygulamasında Takım Çatlamasına Neden Olan 5 Hata