Bu Yazıyı Dinleyebilirsiniz.

Matkap uçları ile yakından ilgili olan herkes bir noktada performanslarının düştüğünü bilir. Bu noktada kullanıcının iki seçeneği vardır;

1. Yeni bir matkap ucu satın almak
2. Mevcut matkap ucunu bileyerek keskinleştirmek

İster profesyonel bir atölye çalışanı isterseniz de hafta sonlarında evdeki tamir işleriyle uğraşan biri olun, matkap uçlarını bilemek size zaman ve maddi tasarruf yapma fırsatı sunar.

Bu makalede şu önemli konulara yer vermeye çalışacağız;

• Başarılı bir bileme işleminde dikkat edilmesi gereken 3 anahtar parametre,
• Matkap ucu bileme sürecinde takip edilmesi gereken adımlar,
• Bu işlem için ihtiyaç duyacağınız ekipmanlar
• 118° açının önemli olup olmadığı hakkında bilgiler

Matkap Uçlarının Nasıl Bileneceği Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Matkapla duvar, tahta ya da çelik yüzeylerde delik açmaya aşina olan herkes, matkap ucunun zorlanmaya karşı dayanım sınırlarını çok iyi bilir. Matkap ucunu kullanmaya devam ettikçe, ön kısmının giderek daha az performans gösterecek ve sonunda “körelmiş” adı verilen bir duruma gelecektir. Matkap ucunu bileme ile ilgili kısma geçmeden önce standart matkap ucu hakkında anlaşılması gereken temel konulara değinelim.

118° açı – matkap ucunun keskinleştirilmesini nasıl etkiler?

118° açıdan önce bandı biraz geriye sarıp matkap ucunun malzemeyi nasıl deldiği üzerinde biraz düşünelim. 

Matkabın ön kenarı, matkap ucunun sağlamlığını belirler. Bu bölümün büyüklüğü aynı zamanda matkap ucunun alabileceği tork miktarında da kilit rol oynar.

Genellikle yüksek hız çeliği (HSS)’den üretilen matkap uçları, soğuk haddelenmiş çeliğe göre daha fazla dayanım ve sertlik sunar.

119 derecelik açıya gelecek olursak, çoğu matkap ucu bu açıya sahiptir.

İşlediğiniz malzeme matkap ucunun yaşam döngüsü açısından önemlidir. Yüksek hız çeliğinden üretilen bir matkap ucu kullansanız bile metal ve çelik gibi malzemeleri delerken yine de körelme kaçınılmazdır.

Körelme kelimesini anlayamadıysanız, düz bir yüzeyi delmeye çalıştığınız ancak matkabı ne kadar hızlı çalıştırırsanız çalıştırın yeterince mesafe alamadığınız bir anı düşünün. Bunun nedeni basittir: yeterli tork oluşturmak için yüzey alanının fazla büyük olması ve malzemeye nüfus edemeyecek kadar dağılmış olmasıdır. Bu durumda karşılaşacağınız durum düz kenarlı matkap ucunun fazla ısınması ve metal ya da ahşaba çok fazla nüfus edememesidir.

Uzun dönem yapılan araştırma sonuçları 118 derecelik açının delme işlemleri için optimal açı olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle körelmeye başlamış ya da tamamen körelmiş bir matkap ucuna sahipseniz, bunun nedeni matkap ucunun teknik olarak sahip olduğu açıyı kaybetmiş olmasıdır.

Bu konuya da açıklık getirdiğimize göre, matkap ucunun eski performansına ulaşması için ihtiyaç duyulanın 118 derecelik bir açı olduğunu da anlamış olduk.

Matkap ucu bileme takımları

Matkap ucu satılan herhangi bir dükkana gittiğinizde, genellikle reyonlar arasında matkap ucu bileme ekipmanlarının dizili olduğu bir alan bulursunuz. Bu ekipmanlar, güzel ve düzgünce bilenmiş matkap uçlarına sahip olmanız için matkap ucunuzu belirli bir açıya göre tutmak üzere tasarlanmış mekanizmalardan oluşur.

Başarılı bir bileme işleminde dikkat edilmesi gereken 3 anahtar parametre şöyledir;

Hangi yöntem ya da ekipmanı kullanırsanız kullanın, matkap ucunuzu en iyi şekilde bilemek için dikkat etmeniz gereken üç parametre vardır.

1. Simetri; Matkap ucunuzu bilerken orta hattın iki yanında da simetriyi koruduğunuzdan emin olmalısınız.
2. Kesme kenarlarının birbiriyle aynı olması gerektiğidir. Bileme ile makul derecede birbirine özdeş kesme kenarları üretmek yeterli olacaktır. Bilinmesi gereken bir detay da matkap ucu bilemenin kesin bir bilimsel standardı olmadığıdır. Burada bahsedilen değerlere yaklaşmanız genellikle yeterlidir.
3. Eğim açısına dikkat edilmelidir. Eğim açısı malzeme ve talaşları kanallarınızdan tahliye etmenize yardımcı olur. Bu açı olmaksızın delme işleminde düz bir yüzle delmeye çalışır gibi bir sonuç alırsınız ve matkap ucunuz gereğinden fazla aşırı ısıya maruz kalır.

Güvenlik Önlemleri

Herhangi bir metalden üretilen ve dönen mekanik parçalarla çalışırken kişisel güvenlik ekipmanlarına ihtiyaç duyulur. Bileme işlemi sırasında ortaya çıkan küçük kıymıklar için uygun bir koruyucu eldiven ve gözlerinizi korumak için gözlükler kullanmalısınız. Bu ikisi olmadan asla ama asla bu tür süreçlere dahil olmamalısınız.

Ayrıca bileme işlemi sırasında yüksek perdeli gürültü oluşur ve bu gürültü özellikle kulak hasarına neden olabilir. Bu tür hasar olasılığını ortadan kaldırmak için kulak koruyucu kullanılması da önerilir.

Bileme işlemi sırasında ihtiyaç duyulan ekipmanlar

Bileme işlemi için ekipman açısından çok fazla şeye ihtiyaç duyulmaz. Temelde ihtiyaç duyacaklarınız:

• Açılı mastar (satın alınabilir ya da özel yapılabilir)
• Taşlama çarkı
• Körelmiş matkap ucu
• Delme sıvısı
• Bir bardak soğuk su

Matkap ucu bilerken izlenmesi gereken 6 adım:

1: Çalışma alanının düzenlenmesi ve planlama

Bu adım genellikle işin profesyonelleri tarafından bile atlanır. Fakat matkap ucu bilemek için planlama önemlidir. Burada verebileceğimiz tavsiye, çalışmaya başlamadan önce ihtiyaç duyduğunuz tüm ekipmanların hazır ve elinizin altında olduğundan emin olmanız.

Matkap Ucu Bilemek İçin Planlama

2: Taşlama çarkınızı kurun

Taşlama çarkının titreşim yaratmadan ve salgısız döndüğünden emin olmak, işlemin başarısı için kritik öneme sahiptir. Titreşimden uzak durmak için taşlama makinesi tezgaha bağlanırsa, bu durum titreşim enerjisinin çoğunun tezgah tarafından emilmesine yardımcı olur. Tezgaha bağlama şansınız yoksa, makine ayaklarının altına titreşimi emen pabuçlar ya da amortisörler eklemenizi öneririz. Hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın, taşın sabit olduğundan ve çalışırken salgı üretmediğinden emin olun.

3: Taşlama çarkını pürüzsüz hale getirin

Yeni bir taş kullanıyor olsanız bile bu adımı uygulamanızı öneririz. Bu adım finisaj işlemi uygulanmış taşlama çarkını kullanıma hazır hale getirir. Bu adımda taşlama makinesini tam hızda çalıştırarak taş yüzeyi boyunca çivi ya da elmas bir ucu yatay yönde ileri geri yavaşça hareket ettirin. Bu işlemi 2-3 dakika sürdürdüğünüzde taş yüzeyi operasyon için hazır hale gelecektir.

Kenara 1mm kadar yaklaşmak genellikle yeterli olacaktır. Bir santimetre üzerindeki herhangi bir ölçü tipik olarak uzaktır. Bu adım aynı zamanda mastarı taşlama platformuna monte etmek için de en uygun zamandır.

4: Matkap ucunu keskinleştirirken simetri

Taşlama çarkınız gerektiği şekilde hazırlandığı ve çalıştırıldığına göre bileme işlemine geçme zamanı gelmiş demektir. Yukarıda 3 parametreden bahsettik. Bu parametrelerin ilki olan simetriye sahip olduğunuzdan emin olun. Pratikte bu orta hattın iki yanında 31 ila 45 derece arasında tutarlı bir açı ile bileme yaptığınızda elde edeceğiniz sonuçtur.

5: Matkap ucunu keskinleştirirken eğim açısı

Yeterli eğim açısını oluşturmak için matkabı düzleştirirken tekerleğin dönüş yönüne göre hareket ettirin. Acele etmeden, yavaş ve düzgün bir yukarı – aşağı hareket sağlayın. Kenarların ortaya çıktığını göreceksiniz.

Ağız Bileme Alanı

6: İşlem sonrası inceleme

İlk seferinde mükemmel sonuçlar almak zor olsa da zaman içerisinde bu konuda mükemmelleşme fırsatı bulacaksınız. Ancak, bu süreci daha hızlı atlatmak için yapabileceğiniz birkaç şey var.

Birincisi, bilediğiniz matkap ucunu yeni bir matkap ucu ile karşılaştırarak birbirleriyle uyuşup uyuşmadıklarını belirleyebilirsiniz. Uyuşmuyorlarsa, taşlama çarkını tekrar çalıştırarak bu sorunu ortadan kaldırmanız gerekecektir.

Ayrıca aşağıdaki parametreler de işinize yarayabilir:

• 118 derecelik bir bileme yapacaksanız, keskin kenarın matkap ucuna oranı yaklaşık %15 kadar olmalıdır ve ayrıca,
• Arka bileme kenarı 7-15 derece arasında olmalı, asla 7 dereceden düşük olmamalıdır.