Talaşlı imalatta kullanılan farklı malzemeler bulunur ve her malzemenin kendine has kesme oluşum ve talaş kaldırma özellikleri vardır. Peki, farklı malzemeleri özelliklerinden nasıl ayırt ederiz? ISO standartlarında metal malzemeler için altı grup oluşturulmuştur ve her türün işlenebilirlik açısından kendi özellikleri vardır. Bu yazımızda bu ayırt edici özellikleri ele almaya çalışacağız.

Metal malzemeler 6 farklı kategoriye ayrılır;

• P-Çelik
• M-Paslanmaz çelik
• K-Dökme demir
• N-Demir dışı metaller
• S-Isıya dayanıklı alaşımlar
• H-Sertleştirilmiş çelikler

P – Çelik

Talaşlı imalatta P grubu, çok geniş bir imalat alanını kapsadığı için en büyük malzeme grubudur.

Çelik, genellikle sürekli ve tek biçimli ve uzun talaş oluşturan bir malzemedir. Kendine özgü talaş biçimi, içerdiği karbonla doğru orantılıdır.

Düşük karbon içeriği = sert, yapışkan malzeme.

Yüksek karbon içeriği = kırılgan malzeme.

İşleme özellikleri:

• Uzun talaşlı malzeme
• Talaş kontrolü genelde kolay ve kararlıdır
• Yumuşak çelikler yapıları gereği keskin kesme kenarları gerektirir.
• Birim kesme kuvveti kc: 1500-3100 N/mm2 ‘dir.
• P grubundaki malzemeleri işlemek için gereken kesme kuvveti ve gücü sınırlı bir aralıktadır.

M – Paslanmaz Çelik

M grubunda yer alan malzemeler petrol ve gaz boru bağlantı parçaları, flanşlar, işleme endüstrileri ve ilaç endüstrilerinde sıklıkla kullanılır.

Sıradan çelikten daha yüksek kesme kuvveti gerektiren paslanmaz çelik, düzensiz ve pul benzeri talaşlar oluşturur. Paslanmaz çeliğin pek çok farklı türü bulunur. Talaş kırma performansı alaşım ve ısıl işlem özelliklerine bağlı olarak kolay – imkânsız arası değişir.

İşleme özellikleri:

• Uzun talaşlı malzeme
• Ferritte nispeten kolay olan talaş kontrolü, östenit ve dublekste zordur.
• Birim kesme kuvveti: 1800-2850 N/mm2’dir.
• İşleme sırasında yüksek kesme kuvveti gerektirir, yapışkan talaş, ısı ve işleme sırasında sertleşme oluşabilir.

K- Dökme Demir

K grubunda yer alan malzemeler genellikle otomotiv sektöründe parça üretiminde, makine imalatında ve demir imalatında kullanılır.

Malzeme toz formundan uzun talaşlara kadar farklı türde talaş oluşturabilir ve işleme için genellikle düşük güç kullanımı yeterlidir.

Gri dökme demir ve sfero dökme demir arasında ciddi bir talaş farkı bulunmaktadır ve dikkat edilmesi gerekir. Gri dökme demir yaklaşık olarak toz haline gelmiş talaşlar oluştururken, sfero demir genellikle çeliğe benzer bir talaş üretimine sahiptir.

İşleme özellikleri:

• Kısa talaşlı malzeme,
• Talaş kontrolü tüm çalışma ortamlarında kolaydır,
• Birim kesme kuvveti: 790-1350 N/mm2’dir.
• Yüksek hızlarda işleme abrazif aşınmaya neden olur.
• Orta düzey kesme kuvveti gerektirir.

N – Demir Dışı Metaller

Ne grubunda yer alan metallerin kullanımında uçak ve alüminyum alaşımlı araba tekerleği üreticileri baskın konumdadır.

Yüksek bir talaş kaldırma performansı yakalanması için kübik inç başına gereken güç düşük olsa da, maksimum gücü hesaplamak gerekir.

İşleme özellikleri:

• Uzun talaşlı malzeme,
• Alaşımlı bir malzeme ise talaş kontrolü kolaydır,
• Demir dışı metaller yapışkan olduğu için keskin kesme kenarı gerektirirler,
• Birim kesme kuvveti: 350-700 N/mm2’dir.
• ISO N sınıfı malzemeleri işlemek için gereken kesme kuvveti ve uygulanması gereken güç sınırlı bir aralıktadır.

S – Isıya Dayanıklı Alaşımlar

S grubunu oluşturan ısıya dayanıklı alaşımların işlenmesi zordur ve ağırlıklı olarak havacılık, gaz türbini ve jeneratör üretimi endüstrilerinde kullanılırlar.

Geniş bir kesme kuvveti aralığına sahip olsalar da genelde yüksek bir kesme kuvveti gerektirirler.

İşleme özellikleri:

• Uzun talaşlı malzeme,
• Tırtıklı talaş ürettikleri için talaş kontrolü zordur,
• Semente karbür için pozitif, seramikler için negatif eğim açısı gerektirir,
• Birim kesme kuvveti; ısıya dayanıklı alaşımlarda: 2400–3100 N/mm2, Titanyum alaşımlarda ise: 1300-1400 N/mm2’dir.
• Gerekli kesme kuvveti ve gücü yüksektir.

H- Sertleştirilmiş çelikler

H grubunda yer alan sertleştirilmiş çelikler genellikle otomotiv sektörü ve alt sektörlerde, makine ve kalıp imalatında kullanılmaktadır.

Genelde sürekli ve kırmızı – siyah renkte talaş oluştururlar. Bu yüksek ısı, uygulama sorunlarının çözümünde etkili olan kc1 değerinin düşürülmesi için önemlidir.

İşleme özellikleri:

• Uzun talaşlı malzeme,
• Talaş kontrolü genelde iyidir,
• Negatif eğim açısı gerektirir,
• Birim kesme kuvveti: 2550-4870 N/mm2’dir.
• Yüksek kesme kuvveti ve gücü gerektirir.

Ata Teknik, CNC torna uçları , freze uçları , parmak frezeler ve takım tutucular gibi metal işlemede ihtiyaç duyulan çözüm ve araçlar sunmaktadır.