İmalat sektöründe birçok farklı işleme yöntemi bulunur ve bu yöntemlerin her biri kendi avantajlarını sunar. Bu teknikler arasında yer alan kenar frezeleme, özellikle dikey düzlemler üzerinde çalışırken bir adım öne çıkar. Genellikle tamamlanmış parçalarda düzgün yüzeyler gerektiğinde tercih edilir. Basit gibi görünen detaylar, aslında ürünün genel kalitesinde kritik rol oynar.

Kenar frezeleme, diğer frezeleme yöntemlerinden bazı yönleriyle ayrılır. Bu yazımızda, kenar frezelemenin ne olduğu, nasıl çalıştığı ve hangi durumlarda kullanılmasının avantajlı olacağına dair kapsamlı bir bilgi bulabilirsiniz.

Kenar Frezeleme Nedir?

Yan Freze Nedir?

Kenar frezeleme, CNC freze tezgahlarında sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Bu işlemde kullanılan kesici takımlar, hem yatay hem de dikey düzlemlerde yuvalar, kama yuvaları gibi özelliklerin işlenmesini sağlar. Kesici takımın hareket yönü, iş parçasının yüzeyine dik olarak konumlanır ve kenarlardan malzeme kaldırmak amacıyla tasarlanmıştır. Bu yöntem; metal, plastik, kompozit gibi farklı nitelikli malzemeler ile kolaylıkla uygulanabilir.

Ayrıca, tıbbi cihazlardan otomotiv parçalarına kadar birçok sektörde hassas işleme gerektiren uygulamalarda sıklıkla kullanılır. Kenar frezeleme; delme, tornalama gibi işlemlerle bir arada kullanılarak karmaşık geometrilerin elde edilmesinde de önemli bir rol oynar.

Kullanılan freze kesiciler, genellikle silindirik formda olup yan e kesici kenar taşırlar. Bu kesiciler; küçük ve hassas işlemelerden, büyük ve güçlü talaş kaldırma işlemlerine kadar geniş bir yelpazede kullanılabilir. Ayrıca bu takımlar, karbür veya seramik gibi çeşitli malzemelerden üretilebilir.

Kenar Frezeleme Nasıl Çalışır?

Kenar Frezeleme Nasıl Çalışır?

Bu işlem, kesici takımın yan dişlerini kullanarak iş parçasının kenarlarını işlemesine dayanır. Açısal veya dik yüzeylerin, omuzların ya da özel geometrilerin elde edilmesi amacıyla yaygın olarak kullanılır.

Takımın freze tezgahına monte edilmesi ile iş parçası sıkı olacak şekilde sabitlenir. Daha sonra, takımın dönerken iş parçasına temas etmesi sağlanır. Kesim derinliği, takımın düşey eksendeki hareketiyle ayarlanırken; kesim uzunluğu, tabla hareketiyle belirlenir. Doğru temas, hassas hizalama ve uygun soğutma sıvısı kullanımı işlemin kalitesini belirler.

Kenar frezeleme, yüzey frezeleme yöntemlerinin ulaşamadığı alanlara erişim sağlar. Bu nedenle parça kenarlarında yüksek hassasiyet, pürüzsüz yüzeyler ve belirli ölçü toleranslarına ulaşmak isteyen operatörler için vazgeçilmezdir.

Kenar Frezeleme İçin Gerekli Takım ve Ekipmanlar

Bu işlem için çeşitli ekipman ve yardımcı parçalara ihtiyaç duyulur. Temel ekipmanlardan biri freze tezgahıdır ve bu tezgahlar dikey veya yatay olarak alt başlıklara ayrılır.  Dikey makineler, çok yönlülüğü sayesinde daha yaygın kullanılır.

Kenar frezeleme sırasında yaygın olarak kullanılan parmak frezeler, düz veya köşe yarıçaplı tiplerde olabilir. Yüksek hız çeliği (HSS) veya karbürden üretilmiş olabilir. Titreşimi azaltmak ve kesim sırasında stabilite sağlamak konusunda pens, takım tutucu ve mengeneler önemlidir. Ayrıca, iş parçasının doğru şekilde yerleştirilmesini sağlayan kenar bulucular ve ölçüm araçları da sıklıkla kullanılır.

Kesme sıvıları ise işlem sırasında ısıyı azaltmak ve takım ömrünü uzatmak adına önem taşır. Uygulama tercihen otomatik sistemlerle veya manuel yöntemlerle gerçekleştirilebilir.

Yan Frezeleme, Düz Frezeleme ve Parmak Frezeleme Arasındaki Farklar

Kenar frezeleme, özellikle bileşen kenarlarındaki oluk ve kontur gibi karmaşık şekillerin işlenmesinde öne çıkar. Çeşitli kesici çaplar ve düzenlemelerle farklı derinliklerde kesim imkanı sunar.

Düz frezeleme, daha çok düz yüzeylerin işlenmesinde kullanılır. Spiral kesici yapısı sayesinde yüksek hassasiyet ve verimlilik sağlanır. Bu yöntem, tırmanma veya konvansiyonel frezeleme gibi alt dallara ayrılır.

Parmak frezeleme ise daha farklıdır. Kesici takım iş parçasına dik olarak çalışır ve uç kısmıyla kesim yapar. Uç kısmındaki dişler sayesinde kontur işleme ve özel geometriler elde edilebilir.

Yan Freze Bıçak Çeşitleri Nelerdir?

Yan Freze Bıçak Çeşitleri

Düz Kesiciler:

Eşit aralıklı diş yapısı ile düz yüzeylerin işlenmesine uygundur. Yüzey düzgünlüğü ve tutarlılık açısından idealdir.

Kademeli Dişli Kesiciler:

Diş aralıkları farklı olduğundan, kesme kuvvetlerini dengeler ve titreşimi azaltır. Özellikle ağır malzemelerle çalışırken avantaj sağlar.

Frezeleme Kalitesini Etkileyen Faktörler

• Kesici takım hızı
• İlerleme hızı
• Operatör tecrübesi
• Kesici takım tasarımı

Bu faktörler, yüzey kalitesinden takım ömrüne kadar birçok sonucu etkiler.

Kenar Frezeleme Uygulama Alanları Nelerdir?

Kenar Frezeleme Uygulama Alanları

• Düz yüzeylerin işlenmesi
• Yüzey temizliği ve pürüzsüzleştirme
• Oluk ve kanal açma işlemleri
• Profil ve kontur oluşturma
• Açılı frezeleme
• Straddle frezeleme (çift kesici ile paralel kenar işleme)

Kenar Frezelemenin Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Avantajları

• Hassas yuvalar ve oluklar oluşturur
• Yüksek hassasiyet sunar
• Farklı yüzey dokuları elde edilebilir
• Geniş kesici çeşitliliği

Dezavantajları

• İnce iş parçaları için uygun değildir
• Sadece kenar işlemeye uygundur
• İç yapıların işlenmesinde yetersiz kalır

Sıkça Sorulan Soruların Kısa Cevapları:

• Kesici çapı önemli mi? Evet, kesim verimliliğini ve yüzey kalitesini doğrudan etkiler.
• CNC ile kullanılabilir mi? Evet, CNC sistemlerle yüksek hassasiyet ve otomasyon sağlanabilir.
• Kesme derinliği neden önemli? Hem verimlilik hem de takım ömrü açısından kritik bir parametredir.
• Kenar ve yüzey frezeleme farkı nedir? Yüzey frezeleme düz yüzeyleri işlerken, kenar frezeleme daha çok konturlar ve kenarlar içindir.
• Takım sapması nasıl önlenir? Uygun takım çapı, doğru hız ve kaliteli tutucularla minimize edilebilir.

Kenar frezeleme, doğru şekilde uygulandığında üretimde büyük avantajlar sunar. Bu nedenle, parça kalitesini artırmak ve işlem verimliliğini yükseltmek isteyen işletmeler için önemli bir işleme yöntemidir.