Yüzey Frezeleme: Tanım, Süreç, Farklar ve Pratik İpuçları

CNC işlemede kullanılan farklı işleme prosedürleri vardır. Frezeleme de bu prosedürlerden biridir. Farklı frezeleme türlerinden bahsetmek mümkün olsa da bu makalede yüzey frezeleme sürecine yoğunlaşıyor olacağız.

Farklı frezeleme operasyonlarından, yüzey frezeleme için doğru takım tercihine ve işleme prosedürü hakkında çeşitli detaylara kadar pek çok konuyu ele almaya çalışacağız.

Yuzey Frezeleme İşlemi

Yüzey Frezeleme Nedir?

Parça yüzeyinin düzleştirilmesi ya da pürüzsüzleştirilmesi gerektiğinde uygulanan bir işleme yöntemidir. Ek olarak operatörler, yüzey frezeleme işlemi için işleme merkezi ya da bir freze kullanırlar. Ayrıca geleneksel frezeleme teknikleri ile karşılaştırıldığında, işleme merkezi ya da freze makinesinin parçaya olan konumunun dik olması aralarındaki en büyük farklılıktır.

Bu işlem manuel ya da otomatik olarak gerçekleştirilebilir. İki yaklaşım arasındaki temel fark ilerleme hızıdır. Ek olarak manuel gerçekleştirilen işleme uygulamalarında operatörün parçayı tabla boyunca hareket ettirmek için süreci kesintili sürdürmesi gerekir. Otomatik türde ise, hata ve yanlış kesimlere olan eğilim daha düşüktür. Dolayısıyla daha avantajlıdır.

İşlem için parmak frezeler, yüzey frezelerinin  de dahil olduğu farklı yüzey frezeleme takımları kullanılır. Ayrıca makine, takımı saat yönünün tersine döndürürken, parçayı kesici takıma doğru hareket ettirir.

Yüzey Frezeleme Nasıl Çalışır?

Bir operatör, parçanın ön yüzünü frezelemek için gerçekleşecek süreci dört bölüme ayırır. Bu bölümler;

1.     İş Parçasının Konumlandırılması

İşlem öncesinde, parçanın makine tablasına iyi bir şekilde bağlanması sağlanır. Ayrıca parçanın kaymasını önlemek için tablaya sıkıca sabitlenmesi gerekir.

2.     Freze Makinesinin Konumlandırılması

Bir sonraki adım, makinenin doğru yerde olduğunu garanti etmektir. Operatör, makinenin parçaya dik olarak konumlanmasını sağlar ve bu şekilde kesicinin üst kısmı malzeme üzerinde çalışır.

3.     Besleme Hızını ve Mil Hızını Ayarlama

Besleme hızı ve iş mili hızı bu aşamada ayarlanır. Bu iki ayar, makinenin doğru konumda kesmesini sağladığı için çok önemlidir.

4.     İşleme

Kurulum bittikten sonra işleme süreci başlar. Bilgisayar, CNC işleme özelinde bahsedersek, belirli bir kodu takip ettiğinden, tüm süreci yönetir ve parça üzerinde istenen şekil ve formları işler.

Yüzey Frezeleme Takımları Nelerdir

Yüzey Frezeleme İçin Doğru Takımı Seçme

Bu işlemde başarı ile kullanılan takım seçimi doğru orantılıdır. Ek olarak doğru kesici takım seçimi için çeşitli ipuçları sunmadan önce, yüzey frezeleme işlemlerinde kullanılan farklı takım türlerini bilmekte fayda olduğunu düşünüyoruz. Ayrıca yüzey frezeleme işlemlerinde yüzey frezeler, parmak frezeler ve uç frezeler olmak üzere üç ana takım türünden bahsetmek mümkündür.

 1.Yüzey Frezeleri

Yüzey frezeleme işlemlerinde ilk tercih edilen takım yüzey frezeleridir. Kenarlarında kesici kenarlarla birleştirilmiş kesici dişlere sahiptir ve tutarlı yüzey bitirme işlemleri için mükemmeldir. Bunun başlıca nedeni, sahip olduğu tasarımın her seferde çıkaracağı malzeme miktarını kontrol etmesidir. Ayrıca farklı malzeme türleri ile çalışmaya uygun olan yüzey frezelerinin kesici uçları, malzeme sertliğine bağlı olarak sürekli değiştirilmelidir.

2. Parmak Frezeler

Parmak frezelerin kesme kenarı, parça üzerinde karmaşık bitirme işlemleri yapmaya uygundur. Ancak, parçadan büyük miktarda malzeme çıkarmak gerektiğinde doğru tercih değildir. Ayrıca kırılgan yapısı nedeniyle işlenebilir malzeme seçenekleri sınırlıdır.

Doğru Takımı Seçmek İçin İpuçları

Buraya kadar farklı yüzey frezeleme türlerini açıklamaya çalıştık. Artık farklı tipte yüzey frezeleme işlemleri için en iyi takımın nasıl tercih edileceğini detaylıca açıklayabiliriz.

1. Sert malzemelerle çalışmak için en iyi tercih yüzey frezesidir. Sahip olduğu çoklu kesme kenarları, tek seferde daha yüksek miktarda malzeme çıkarılmasına olanak tanır.
2. Yüzey frezeleme kullanılarak estetik tasarımlar oluşturmak için en iyi takım parmak frezedir. Kesici sapında farklı tasarımlar oluşturmak için birden fazla kesici diş bulunur.
3. Takım tercihinde göz önünde bulundurulması gereken bir diğer etken, takımın parçaya daldığı açıdır. Çoğu takım 45° ya da 90° açı kullanır. Ancak 10 – 65° aralığında pek çok takım da mevcuttur.
4. Yüzey işleme yaparken, milin makine hızına uygun olduğundan emin olunmalıdır. Bu yapılmazsa, yüzey frezelerinin kolayca aşınması kaçınılmazdır.
5. Manuel yerine CNC yüzey işleme daha iyidir. Başlıca nedeni, manuel yüzey frezeleme sırasında takımın kesme yolundan sürekli olarak çıkmasıdır ve bu durum parça üzerinde temas halinde kesici kenarları zorlayacaktır.
6. Delik ve yuvaları frezeleme işlemi, takımın parçadan çıkıp tekrar girmesine neden olduğundan kaçınmanız gereken kararlardan biridir.

Yüzey Frezeleme Çeşitleri

4 Tip Yüzey Frezeleme İşlemi

Operatörler, farklı yüzey frezeleme yaklaşımlarını kullanırlar. Bu bölümde, bahsi geçen prosedürleri ve her biri için en iyi optimizasyonları açıklamaya çalıştık.

1.Genel Yüzey Frezeleme

Herhangi bir özel hususun yer almadığı genel yüzey frezeleme prosedürüdür. Ayrıca genel yüzey frezeleme operasyonlarında giriş açısı özellikle önemlidir. Kullanılacak en iyi takım tipi 45° giriş açısına sahip yüzey frezeleme takımlarıdır.

Genel yüzey frezeleme operasyonlarını optimize etmek için şunları göz önünde bulundurabilirsiniz:

• Kesici takım parçaya göre %20 ila %50 daha büyük bir çapa sahip olmalıdır.
• Talaşların mümkün olduğunca ince olması için parçaya giriş noktası merkezden uzakta olmalıdır.
• Makinenin mil boyutu ve beygir gücü göz önünde bulundurulmalıdır.

2.Ağır Hizmet Yüzey Frezeleme

Büyük miktarda malzeme kaldırmayı içeren bu yüzey frezeleme türünde, malzemeler ve işleme merkezleri büyüktür.

60° giriş açısına sahip kesici takımlar bu tip için en ideal olanlarıdır. Çünkü üretkenliği artırırken daha fazla malzeme kesmelerine olanak tanıyan yüksek ilerleme hızlarına sahiplerdir.

Yüzey Frezeleme Ne İşe Yarar

Süreci optimize etmek için göz önünde bulundurulabilecek ipuçları şunlardır:

• Bu tip yüzey frezeleme işlemleri büyük miktarda sıcaklık üretir. Ek olarak işlem sırasında takım değişimi gerektiğinde eldiven giymeyi unutmamalısınız.
• İşlem sırasında çok fazla talaş oluşur. Bu talaşlar, çalışma alanında karışıklığa neden olarak parça üzerindeki kesme yoluna girebilir. Talaşların yeniden kesilmesi zaman içerisinde takım ömrünü kısaltır. Bu nedenle, çalışma alanının temizliğinden emin olmanız gerekir.

3.Yüksek İlerlemeli Frezeleme

Genellikle 1000m/dakikanın üzerinde yüksek kesme ve ilerleme hızları gerektiren işlemlerdir. Dolayısıyla bu prosedür için en iyi takım tercihi yüksek ilerleme hızına ve düşük giriş açısına sahip olan takımlardır. Dikkat edilmesi gereken en önemli şey, takımın parçaya giriş açısıdır. Ayrıca yüksek ilerleme hızına izin verdiği için 10° civarında bir açı tercih edilebilir.

4.Silici Uçlarla Bitirme

Estetik yüzey kalitesine sahip tasarımlarda, standart bir kesici uç haricinde silici kesici uçlar da kullanılabilir. Sonuç olarak bu tip uçlar, büyük ölçüde yalnızca yüzey bitirme için üretilmiştir. Farklı uzunlukların yanı sıra sağ ve sol yönlü versiyonları üretilir. Bu prosedürde silici uçların kullanımı, kullanılan standart uç tipine bağlıdır. Standart uçların ürettiği devir başına ilerleme arttıkça, silici uçlara olan gereksinim de o kadar artar.

Yüzey Frezeleme ve Çevresel Frezeleme Arasındaki Farklar

Hem yüzey frezeleme hem de çevresel frezeleme, birincil frezeleme türlerindendir. Her ikisi de aynı temel prensibe dayanır. Ek olarak parça yüzeyinden malzeme kaldırmak için dönen bir kesici takım kullanırlar ancak, süreci gerçekleştirme şekillerinde farklılıklar vardır. Peki, bu iki tür arasındaki fark nedir?

Bu işlemde, operatör makineyi parçaya dik olarak yerleştirirken, çevresel işlemede freze parçaya paralel bir konuma yerleştirilmektedir.

İşleme yalnızca parçanın üst kısmı katılırken, çevresel frezelemede kenarlar da sürece dahil olur.

Yüzey frezelemede hem yatay hem de dikey milli makineler kullanılabilirken, çevresel frezeleme işleminde yalnızca yatay milli makineler kullanılmaktadır.

Yüzey frezeleme, yüzey işleme ve parçadan küçük miktarlarda malzeme kaldırmak için uygundur. Öte yandan çevresel frezeleme, parçadan büyük miktarda malzeme çıkarmak için tercih edilebilmektedir.

Bu işlem için kullanılan takımların hem yan hem de alınlarında kesici kenarlar bulunurken, çevresel frezeleme takımlarının kesici kenarları genellikle yalnızca yanlardadır.

Yüzey Frezeleme İşleminin Avantajları Nelerdir

Optimize Etmek İçin Pratik İpuçları

Bahsedilen yüzey işlemlerini optimize etmek için kullanabileceğiniz çeşitli ipuçları şunlardır:

1.Takımlar Çok Önemlidir

Yüzey frezeleme işlemlerinde, seçilen takımın işleme uygun olduğundan emin olmalısınız. Ek olarak doğru takımlar, en iyi üretkenlik düzeyini sağlayarak işin daha sorunsuz ilerlemesini sağlayacaktır.

2.Yüzey Frezeleme İçin Belirli Bir Kurulum Yapın

Yüzey frezeleme işlemleri için diğer işleme süreçlerinde kullandığınız kurulumu kullanmamalısınız. Ayrıca farklı işleme prosedürleri için farklı kurulumlara sahip olun. Bu, farklı işleme prosedürlerinde doğruluğu garanti etmenize yardımcı olur.

3.Frezeleme Parametrelerinizin Doğru Olduğundan Emin Olun

Süreç için kullanılan farklı teknik parametrelerden bahsetmek mümkündür. Kesme derinliği, diş başına ilerleme, devir başına ilerleme gibi örneklerin verilebileceği bu parametrelerin doğruluğu, işleme başlamadan önce kontrol edilmelidir. Dolayısıyla bu, gereksiz malzeme israfını engelleyecektir.

4.Kesici Takımınızın Keskin Olduğundan Emin Olun

Körelmiş bir kesici takım, yüzey işleme sürecini yavaşlatmasının yanı sıra daha sert malzemelere karşı hem etkisiz hem de kırılgan olacaktır. Bu nedenle, tüm takımlarınızın keskin ve kullanılmaya hazır olduğundan emin olmanız çok önemlidir.