Bu Yazımızı Dinleyebilirsiniz…

Hassasiyeti, Toleransları ve CNC İşleme Doğruluğunu Anlamak

Herhangi bir CNC işleme hizmeti sunan atölye ya da web sitesini ziyaret ettiğinizde, CNC makinelerinin yüksek doğruluk ve hassasiyet sunarak sıkı tolerans gereksinimlerini karşılayabilir benzeri mottolar duymuş ya da okumuş olmanız muhtemeldir.

Bilgisayarlı sayısal kontrollü (CNC) makinelerin sunduğu bu ve daha fazla avantaj sunabilse de birçok CNC işleme atölyesi doğruluk, hassasiyet ve tolerans terimlerini tam olarak açıklama zahmetine girmeden kullanmayı tercih etmektedir.

Bu makalede, CNC makinelerinde doğruluk, hassasiyet ve tolerans terimlerinin temel özelliklerine değineceğiz. Ayrıca makalenin sonunda imalat projelerinde kullanılan terimler kafa karışıklığına neden olmadan herhangi bir üretici ile konuşulabilecek kadar anlaşılmasını sağlamaya çalışacağız.

Hassasiyet ve Parça Doğruluğu Nedir

Doğruluk ve Kesinlik Arasındaki Fark Nedir?

Doğruluk, bir ölçümün gerçek değer ile olan yakınlığını tanımlamada kullanılmaktadır. Ancak kesinlik, bir ölçüm sisteminin aynı ölçüyü tekrarlayabilme yeteneğine atıfta bulunmaktadır.

Bu iki terim arasındaki farkı anlamanın en basit yolu hedef tahtasının ortadan vurulmasını düşünmektir. Doğruluk, atışın hedef tahtasının merkezine olan yakınlığı anlamına gelmektedir.

Atışları yenilemeye karar verdiğinizde, art arda üç atışta şekildeki noktaların vurulduğunu düşünün. Bu durumda atışınız daha az isabetli olacaktır. Ancak bir bakıma daha isabetli olduğu da söylenir. Hassasiyeti anlatan kısım burasıdır. Basitçe, ölçüm sistemindeki tekrarlanabilirliği anlatan terim olarak düşünülmektedir.

Diğer bir örnekte, bir metal parçaya 100mm x 50mm x 10mm bir boşluk işlenmek istenmektedir. CNC kesici takımların bu parçayı tam olarak istendiği gibi ve hatasız kesmektedir. Ayrıca, son derece hassas bir CNC makinesi,  metal parçanın yüzlercesini tam olarak aynı şekilde kesmektedir.

Buraya kadar hassas üretimi tanımlayan şeyleri anladığımıza göre şimdi toleranslardan bahsedebiliriz.

Toleranslar Nedir?

Tolerans, bir parçanın boyutunda izin verilen sapma miktarına verilen isimdir. Tipik olarak “±” ile ifade edilmektedir. Örneğin ±0,05mm gibi bir değerle birlikte verilmektedir.

Toleransı daha iyi anlamak için, ±0,05mm toleransla işleme yapabildiğini iddia eden bir atölye örneğini verebiliriz. Ayrıca bu, işlemenin standart değerden 0,05mm’ye kadar ekstra sapmaya neden olabileceği anlamına gelmektedir. Ayrıca bir metal blok üzerinde 10mm çapında bir delik talep edildiğinde, çapın 9,95mm ila 10,05mm arasında değişen bir parça üretilmesi beklenmektedir.

CNC İşlemede Toleranslar

Tolerans küçük bir hata sonucu tasarımların işlevselliğini kaybetmesine neden olabilecek kadar önemlidir. Örneğin, 10 ±0,05 mm delikle eşleşmesi gereken silindirik bir çubuk için ±0,07mm’lik toleransı karşılayabilen bir makinede işleme yapıldığını düşünelim. Elde edilecek parçanın boyutu 9,93mm ile 10,07mm aralığında değişecektir. Bu durumda elde edilen çubuğun boyutunun alt ve üst sınırları, çubuk ve deliğin işlendiği parçanın işlevsel olarak uyumsuz ve işe yaramaz hale gelmesine neden olmaktadır. Bu örnekle birlikte bir CNC atölyesinde toleransları tanımlamanın önemini anlayabildiniz mi?

Bu Yazımızı Okumuş Muydunuz?▶▶▶▶ Boyutsal Toleranslar ile Yüzey Pürüzlülüğü Arasındaki İlişki

CNC İşleme Ne Kadar İyi Performans Gösterir?

Sunduğu yüksek doğruluk, hassasiyet ve sıkı tolerans aralığı nedeniyle günümüzün popüler üretim süreçlerindendir. CNC işleme ile ±0,04mm kadar küçük toleranslar karşılanmaktadır. Ayrıca birbiri ile özdeş 1000’den fazla parçanın hassas işlemesi mümkündür.