Kanal Açma Takımı Çeşitleri Nelerdir?
Kanal açma takımları, kanal ya da yolları deliklere ya da parça yüzeyine işlemek için bir CNC torna makinesi ile birlikte kullanılmaktadır. İşleme süreci tamamen otomatik olduğundan operatör hatalarını ve manuel işlemleri azaltır.
Çoğu endüstride faaliyet gösteren parça üreticileri, delikler oluşturmak ve farklı boyutlarda parçaları işlemek için kanal açma takımlarını kullanır. Ancak, bu takımların herhangi birini kullanmadan önce takımın doğasını anlamak önemlidir. Bu makalede mevcut kanal açma takımları ile bu takımların CNC torna tezgahında nasıl kullanılacağını, ayrıca doğru takımı seçmek için dikkate almanız gereken faktörleri açıklamaya çalışacağız.
Kanal Açma Nedir?
Oyuk açma olarak da bilinen kanal açma, CNC torna makineleri kullanılarak gerçekleştirilen bir işleme sürecidir. Ayrıca işlem, malzeme, proje ya da parça üzerinde sınırlara sahip olan delikler oluşturur.
Takım, parçanın silindirik yüzeyinde uzun ve dar yollar işlediğinden, kanal açma süreci parça imalatında önemli bir yere sahiptir. Buna karşılık, parça birleştirilirken bu yollar kesin bir uyum sağlar.
Ayrıca, kullanılan farklı kanal açma takımları, farklı sertlik ve yapıya sahip malzemelerden üretilirler. Her biri farklı şekil ve çapa sahip olan bu takımlar, kanal ya da oluğun şeklini belirleyen şeydir.
Kanal Açma Takımı Çeşitleri
Uygulamada performanslarını etkileyen şekil, boyut ve özelliklerle üretilen farklı kanal açma takımları bulunmaktadır. Parça imalatında kullanılan en yaygın kanal açma takımı türlerini sizler için derledik.
Alın Kanal Açma Takımları
Bir malzemenin yüzü üzerinde çalışmak için bu kanal açma takımı türü tercih edilmektedir. Ayrıca alına kanal açma işlemi sürecinde takım ucu parçanın merkez hattının üzerinde konumlandırılmalıdır. Takımın yarıçapı, parça üzerindeki kesim yarıçapı ile eşit olmalı, takımın kırılmasını önlemek için talaş tahliyesine dikkat edilmelidir.
Dış Çap Kanal Açma Takımları
Dış çapta kanal açma işlemi, malzeme ya da parçanın dış yüzeyinde gerçekleşen bir işlemdir. Ayrıca, takım ucu merkez çizgisinin biraz altına yerleştirilirse, dış çap oluğunun işlenmesi en iyi şekilde gerçekleşir. Freze takımlarına benzer şekilde bu takım tipi de farklı şekil, geometri ve mekanik özelliklerle gelir. Ayrıca, aşınma direncini artırmak için soğutma sıvısını iletmek üzere tasarlanmış deliklere de sahip olmaktadır.
İç Çap Kanal Açma Aletleri
Bir operatör, malzeme ya da parçanın iç yüzeyinde kanal açmak istediğinde bu takımları kullanır. Dolayısıyla doğru ve tutarlı sonuçlar elde etmek istiyorsanız, takımın üst kısmını merkez hattının üzerinde tutmanızı öneririz. Ayrıca bu durum kesici ucun kırılmasını önlemek için de oldukça faydalıdır.
İç çap kanal açma takımları genellikle yüksek hız çeliği, karbür, elmas ya da diğer sert malzemelerden üretilmektedir.
CNC Tornada Kanal Açma Nasıl Yapılır?
Bu işleme süreci birkaç adımdan oluşur. Kanal açma işlemini gerçekleştirmek için izlemeniz gereken adımlar ise şunlardır:
1.İş Parçasını Sabitleyin
Parçanın sabitlenmesi, kanal açma işleminin kalitesi için kritiktir. Bunun başlıca nedeni, oluşabilecek en küçük hareketin dahi son kısımda kusurlar oluşmasına neden olmasıdır. Bunu önlemek için ise izleyebileceğiniz adımlar şunlardır:
- Parçayı torna aynasına yerleştirin,
- Malzemeyi aynaya kilitleyin ve uçtaki vidaları sıkın,
- Oluğun konumunu işaretleyin.
2.Takımları Monte Edin
Açmak istediğiniz kanal tipine göre,
- Kanal açma takımını seçin ve takım tutucuya monte edin,
- Takımı kalibre edin.
Takımlar, CNC tezgahına yüklediğiniz programa uygun şekilde otomatik olarak çalıştırılmaktadır.
3.CNC Torna Tezgahınızı Kurun
Kanal açma işlemine başlarken yapmanız gereken ilk adım budur. Bunu yapmak için;
- Makineyi açın ve tüm eksenlerin 0 konumunda olduğundan emin olun.
- Uygun RPM ayarını seçin ve makinede ayarlayın. Bu adım özellikle önemlidir. Çünkü her oluk farklı bir RPM ayarı gerektirmektedir.
4.Programı Girin ve Çalıştırın
Bu adımda programı CNC torna tezgahınıza yüklemeniz ve çalışması için izin vermeniz gerekir. Ek olarak parça eksenel olarak dönerken, kanal açma takımı sabit kalır. Malzemenin doğru bir şekilde çıkarılması için izlenecek adımlara göz atacak olursak;
- Takımı merkeze doğru bir şekilde sabitlemeli ve çalışma için kanal açma takımını bulmalısınız.
- Kesme işlemi başlayana kadar, kanal açma takımını parçanın yakınına yavaşça yerleştirin,
- İşlemin bitmesini bekleyin.
5.Temizle
İşlem başarı ile tamamlandıktan sonra;
- Makine kapatılarak parça makineden çıkarılır,
- Makine ve kanal açma takımı temizlenir.
Not: Kesim işlemi öncesinde oluk derinliğini kontrol ederek bozulmaları önlemek adına kesme yağları kullandığınızdan emin olmalısınız.
CNC Tornada Farklı Kanal Açma İşlemleri
Kanal konumuna bağlı olarak, CNC torna tezgahınızda üç temel kanal açma türü vardır.
Dış Kanal Açma
Bu tip kanal açma işlemleri, takımın malzeme kenarı boyunca radyal hareket ettiği bir işlemdir. Ayrıca kanal açma işlemi sırasında takım, kesme noktaları üzerinde istenmeyen tüm malzemeyi ortadan kaldıracaktır.
Parça üreticileri, geniş kanal açma işlemleri için harici kanal açma işlemini kullanır. Ancak zaman alıcı bir işlem olması torna tezgâhı işleme süresini daha küçük kanallara göre daha fazla etkiler. Sonuçta, bir kesme sıvısına ve çok yüksek hassasiyet sunabilen bir takıma gereksinim duyulmaktadır.
Üç tip dış kanal açma vardır.
·Tek kesim kanal açma
Bu tip dış kanal açma işlemi, parça üzerinde kanal açmak için uygulanacak en iyi yol olmaktadır. Ayrıca parça üzerinde tek ve derin olmayan bir kesim yapılmaktadır. Yüzey kalitesi yüksek öneme sahip olduğundan, seri üretimde hassas profil ve pah kırma özelliği olan kesici bir uç kullanılması gerekir.
·Çoklu Kanal Açma
Bu işlem, parça üzerinde çok fazla derin oluğun işlenmesi sürecidir. İşleme sürecinde ilerlemeyi yaklaşık %30~50 artırmak, kusursuz bir parça elde etmek için önemlidir. Ayrıca son kesimler için kesici uçlarının genişliğinden dar malzeme bırakılmalıdır.
·Rampalama
Rampalama, malzeme üzerinde bir oluk işlemek için sıralı eksenel ve radyal hareketler kullanılan bir oluk açma yöntemidir. Eksenel hareket parmak frezeleme ile benzer özellikler taşır. Mükemmel talaş kontrolü sağlamak için kesme etkisi ve çentik aşınması azaltılmalıdır.
Dahili Kanal Açma
İç kanal açma işleminde, bir kanal açma aleti, malzemenin iç kısımları boyunca hareket eder.
Sürece yüksek akış hızına sahip bir soğutma sıvısının doğru bir şekilde dahil edilmesi gereklidir. Dolayısıyla bu durum, malzeme kaldırma oranını artırırken talaş oluşumunu da kontrol altında tutmanıza olanak tanır. Ayrıca optimum talaş tahliyesi sağlamak için iç kanal açma sürecini deliğin arka kısmından başlatarak ön kısmına doğru ilerletmenizi öneririz.
Alın Kanal Açma
Bu işlemde CNC torna, malzemenin yüzeyi boyunca hareket eder ve işlem için alın kanal açma takımları kullanılmaktadır. Ek olarak yüksek bir stabilite sağlamak için, en kısa kesme derinliğine sahip bir alın kanal açma takımı tercih edin. Ayrıca, yüksek hassasiyetli kesme sıvısı da sürece dahil edilmelidir. Bu gelişmiş talaş kontrolü ve kaldırma oranı elde etmenize olanak tanıyacaktır.
Kanal Açma Takımı Seçerken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Kanal açma işlemleri için en doğru takımı seçmek belirli faktörleri anlamanızı ve dikkate almanızı gerektirir. Aşağıda dikkate almanız gereken çok önemli faktörleri listeledik.
Oluk Tipleri
Makalenin önceki bölümlerinde bahsettiğimiz gibi, genel kanal açma takımları ile uyumlu üç kanal açma tipi vardır. Mevcut kanal açma takımlarının pek çoğu, farklı kanal türlerine özeldir. Örnek olarak, alın kanal açma için alın kanal açma takımı kullanılmaktadır. Bu takımlar, merkez çizgisinin biraz üzerine yerleştirildiği durumlarda eksenel olarak hassas bir hareket elde edebilirler.
İş Parçası Malzemesi
Kanal açma takımları üzerinde önemli bir etkiye sahip olan malzeme özellikleri; rijitlik, çekme mukavemeti ve ısı direncidir. Bir kanal açma takımı seçiminde bu faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Malzeme sertliğine bağlı olarak daha seçtiğiniz takımın ne kadar sağlam olması gerektiğini de düşünmelisiniz. Örneğin, karbür ya da çelikten yapılmış takımlar çok sert parçalar için ideal nitelikteki takımları oluşturmaktadır.
İstenilen Şekil
Oluğun şekli de göz önünde bulundurmanız gereken önemli faktörlerden biridir. Bunun nedeni, farklı kanal açma takımlarının kendine has bir şekil üretmesidir ve genellikle üreticiler, her parça için birden fazla takım kullanmayı tercih ederler.
Kanal Açma İşlemi Nasıl İyileştirilir?
Farklı tipte oluklar için elde edilecek sonuç, makinenizin verimliliği ve süreç içerisindeki değişkenlere bağlı değişmektedir. Ek olarak kanal açma sürecinin verimliliğini artırmak için bazı yöntemleri aşağıda bulabilirsiniz.
Kontrol ve Ölçüm Prosedürleri
Üretici ve mühendisler, hassasiyet düzeyine bağlı olarak farklı ölçüm araçlarından faydalanırlar. Genel bir kural, çok düşük hassasiyet gereksinimine sahip oluklarda çelik cetvel ve kumpas kullanımını içerir. Öte yandan, yüksek hassasiyet gereksiniminiz varsa, sürmeli kumpaslar, tapa mastarları ve mikrometreleri tercih edebilirsiniz.
İlerleme ve Kesme Hızları
İlerleme ve kesme hızları hem işleme sürecinde hem de parça yüzeyini bitirirken çok önemlidir. Sonuç olarak, uygun ilerleme ve kesme hızlarını tercih etmelisiniz. Ayrıca kanal açma işlemini iyileştirmek için başlangıçta düşük bir ilerleme hızı tercih edebilir ve daha sonra talaş kırma ve tahliyeyi iyileştirmek için hızı yükseltebilirsiniz. Ayrıca daha uzun takım ömrü için tavsiye edilen kesme hızını tercih etmeniz önerilmektedir.
Kanal Açma Takımının Seçimi
Farklı tipte pek çok kanal açma takımı bulunmaktadır. Ayrıca seçtiğiniz kanal açma takımı, işlediğiniz parçanın nihai görünümü üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. Yüksek hız çeliğinden üretilmiş bir CNC kesme takımı kullanmanız önerilmektedir. Bu tercih, işleme sırasında aşınma ve yıpranmayı azaltmanıza yardımcı olacaktır. Ayrıca, kanal genişliği ile eşit çapa sahip bir takım, daha küçük genişliğe ve düşük dönme noktalarına sahip oluklar için idealdir.
Kesme Sıvısının Kullanılması
Yağlar, macunlar ve aerosoller gibi kesme sıvıları, parçanın kesme yüzeyinde üretilen sıcaklığın kontrol altında tutulmasına yardımcı olur. Ayrıca, talaş tahliyesini sağlayan kesme işlemine yardımcı olmak için parçanın yağlanmasını sağlamaktadır.
Çözüm
Kanal açma takımları, üreticilerin girintileri işlemek ve parçaları şekillendirmek için kullandıkları çok yönlü takımlardır. Dolayısıyla kanal açma süreçleri imalatta önemli bir yere sahiptir. Çünkü oluk başka bir parçayı ana parçaya karşı hareket etmeye yönlendirme görevi üstlenmektedir.