Bu Yazıyı Dinleyebilirsiniz.

Kesici takım sapları, pens-takım bağlantısı için kritik konumu sebebiyle hayati öneme sahip parçalardan biridir. Ayrıca kendi toleranslarına ve uygun takım tutucu yöntemlerine sahip farklı sap çeşitleri vardır. En popüler takım tutucu türlerinden biri, h6 saplara uygun shrink fit takım tutuculardır. Ancak bunun anlamı nedir ve ne gibi faydalar sunar? Bu tip şaftların standart şaft toleranslarına sahip bir şaft ile farkı nedir? Tüm bu sorulara cevap bulmak için öncelikle tolerans prensiplerini anlamak gerekmektedir.

Tolerans Prensipleri

Endüstri Standardı Toleransları Tanımlama

CNC operatörleri ve mühendislerin delik temeli ve şaft temeli olarak kategorize edilen iki tip şaft toleransına aşina olması gerekir. Ek olarak delik temel sistemi, toleransın başlangıç noktası olarak minimum delik boyutunu kabul eder. Delik toleransı “H” ile başlıyorsa, deliğin tamamen pozitif bir toleransı olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca şaft temel sistemi ise, maksimum şaft boyutunu başlangıç noktası kabul eder. Sistem, delik temelli sistemle nispeten aynı fikri paylaşır. Ancak delik toleransından farklı olarak “h” harfiyle başlayan bir tolerans sapın tamamen negatif toleransa sahip olduğunu göstermektedir.

Takım Tutucu Türleri Nelerdir

Harf Tanımlamaları

Sap veya delik tolerans sınırları, sapmayı temsil eden uygun harfle belirtilmektedir. Örneğin “h” harfi, zıt minimum ve maksimum gösterimler için “k” harfinin yerini alır. “k” harfi ile belirtilen toleranslar yalnızca pozitiftir. Ayrıca “h” ile başlayan toleranslar ise yalnızca negatif değerdedir. Ek olarak ilgili harf sonrasındaki sayı, IT (Uluslararası Tolerans) derecesini gösterir. Örneğin, 6 ile ifade edilen tolerans, 7’den daha küçük fakat 5’den daha büyük tolerans aralığını tanımlar. Şaft boyutu bu aralığın belirlenmesinde temeldir. 0,76mm çapa sahip bir delik h6 toleransa sahipken 25mm bir delik de h6 tolerans bandında olacaktır.

Rayba gibi daha hassas üretim işlemlerinde BT dereceleri daha düşük olacaktır. Aksine, hassasiyeti düşük işlemlerde BT dereceleri daha yüksek olacaktır.

Tercih Edilen Geçme Pensler

Delik tabanı ve şaft tabanı toleranslarının oluşturduğu farklı kombinasyonların bir sonucu olarak farklı geçme pens tipleri ortaya çıkmıştır.

Shrink Fit Takım Tutucular

Daha özelleştirilebilir olma özelliği nedeniyle Shrink Fit takım tutucular en popüler takım tutucu türlerinden biridir. Bu takım tutucu, genleşmesi için ısıtılır ve takım sapının etrafında büzülecek şekilde soğutulmaktadır. Dikkat edilmesi gereken şey, işlemin oda sıcaklığında gerçekleştirilmemesi gerektiğidir. Takım tutucu önemli miktarda ısıya maruz kaldığında ve ısıl genleşme gerçekleştiğinde, takım yerleştirilmelidir. Tutucu soğudukça, takımı daha sıkı kavrar. Genellikle takım tutucu, endüksiyonlu ısıtıcı tarafından bobin halkasında ısıtılır ve aşırı ısınmamasına dikkat edilerek eşit ısıtıldığından emin olunmalıdır. Aksi halde, takım şaftı da genleşerek takım tutucu içerisinde sıkışması gibi sorunlar yaşanır.

Shrink Fit Takım Tutucuların Faydaları

• Kavrama gücü: Şaft, takım tutucuya karşı aynı hizada ve eşit olarak tutulmaktadır. Bu durum, takım tutucu ile takım arasında daha sıkı bir bağlantı olanağı sağlar.
• Düşük salgı: Sunduğu daha güvenli bağlantı sayesinde takım ömrü ve yüzey kalitesi üzerinde olumlu etkileri vardır.
• Yüksek devirde iyi denge: Daha iyi takım – takım tutucu bağlantısı nedeniyle agresif çalışma parametrelerinde de yüksek performans sunar.

Özet

Sap toleransları konusunda detaylı bilgi sahibi olmak ve bu parametrelerin doğasını anlamak, uygulamalar için doğru takım tutucunun belirlenmesinde önemli bir yere sahip olduğundan, işleme sürecinin karmaşık bir parçasıdır. Ek olarak takım performansı için güvenli bir takım tutucu tercih edilmesi hayati öneme sahiptir. H6 Shrink Fit takım tutucular, daha güçlü kavrama gücü ve güvenli bir bağlantı sunar. Ancak, bu tip tutucular yalnızca belirli takım saplarına uygundur. Unutulmamalıdır ki takım sapına atanmış harf tanımından, bu harfin büyük-küçük ayrımına kadar tüm detaylar, takım sapı ve buna karşılık gelen takım tutucu arasındaki uyumu sağlamak adına büyük önem taşımaktadır.