Delikleri farklı çaplarda oluşturmak için kullanılan bir işleme yöntemi olan delik işleme, bitmiş parçaların oluşturulmasında kullanılan birçok işleme yöntemlerinden biridir. Diğer işleme yöntemleri, parçalara daha küçük delikler açabilirken, delik işleme işlemi büyük çaplı delikleri olağanüstü bir boyut hassasiyetiyle kesip genişletmek için idealdir. Ayrıca ağır makine endüstrisinde boş miller ve çubuklar gibi parçaların yapılmasında kullanılmaktadır. Bu işleme yöntemi, yatay, dikey ve hassas delik işleme gibi birçok türde gerçekleştirilmektedir.

Delik İşleme Nedir?

Delik işleme, yüksek hassasiyetle deliklerin oluşturulması için kullanılan bir çıkarmalı imalat işlemidir. Bu işlem genellikle delme gibi diğer delik açma işlemlerini takiben, delikleri gerekli boyutlara ve yüzey kalitesine uygun hale getirmek için kullanılmaktadır. Genellikle bir tornada, delik tornalama kateri adı verilen, kesme takımlarının bulunduğu silindirik bir takım tutucu kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Bu işleme genellikle tornada yapılıyor olsa da, CNC freze makinelerinde de gerçekleştirilmektedir.

Delik İşleme

Hangi Alanlarda Kullanılmaktadır?

Önceki bir işlem adımının bir parçası olarak delinmiş küçük bir deliğin gerekli boyut ve yüzey pürüzlülük özelliklerini karşılamak için genişletilmesi gerektiğinde kullanılmaktadır. Ayrıca, bu işlem, deliğin çapından bağımsız olarak delikleri düzleştirmek, döküm hatalarını düzeltmek ve karşı delikler yapmak için kullanılmaktadır. Ek olarak bu işlem, kama şeklinde bir kesme takımı kullanan ve daha iyi konumsal doğruluk ve verimlilik sağlayan bir işleme yöntemi olan diş açmaktan farklıdır.

Delik İşleme Nasıl Çalışır?

Bu işlem genellikle bir tornada, uygun bir kesici takıma sahip bir kater takımı kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Ancak, delik işleme aynı zamanda yatay veya dikey bir eksene sahip CNC freze tezgahları kullanılarak da gerçekleştirilmektedir. Bu işleme yöntemi için torna veya freze kullanılması durumunda, genellikle delme veya döküm yoluyla parçada zaten bir delik oluşturulmuştur.

Torna iş parçasını döndürdükçe, kesici takım deliğin kenarlarına girer ve delik genişler. Frezede ise, iş parçası sabitlenir ve kesici takım deliği genişletmek için dönmektedir. Her iki durumda da, delik istenen boyut ve yüzey pürüzlülüğü elde edilene kadar genişletilmektedir.

Delik İşleme Nerelerde Kullanılır?

İşleme Süreci Nasıldır?

Bu işleme süreci bir parçaya önceden delinmiş veya dökülmüş bir delikle başlamaktadır. Bu delikler, torna veya freze makinesine takılan bir sıkma çubuğu kullanılarak genişletilmektedir. Deliğin ne kadar büyük olması gerektiğine bağlı olarak, delme işlemini tek bir geçişle tamamlamak mümkün olmaz. Son boyuta ulaşılana kadar, aşama aşama daha büyük delikler kesilerek birkaç geçiş yapılması gerekmektedir. Yüksek kesme hızları fazla sarsıntı ve titreşime yol açmaktadır. Ayrıca, delik kalitesini olumsuz etkileyebilirken, düşük kesme hızları verimsiz kesmeye neden olmaktadır. Dolayısıyla da delik kalitesini etkilemektedir. Ayrıca, yüksek kesme derinlikleri alet üzerindeki stresi arttırmaktadır. Bu da düşük kaliteye neden olmaktadır.

Delik İşlemenin Tipleri

Delik işleme için birkaç farklı yöntem bulunmaktadır. Ana yaklaşımlar aşağıda listelenmektedir:

Yatay Delme

Yatay delme, en yaygın kullanılan delik işleme türüdür. Bu işlem torna veya yatay freze makinesi üzerinde gerçekleştirilmektedir. Yatay delmede, delme çubuğu (kater) iş parçasının eksenine paralel olarak hareket eder. Bu yaklaşım genellikle uzun iş parçalarındaki delik açma işlemlerinde kullanılmaktadır.

Dikey Delme

Bu işlem, dikey freze makinesi, CNC router veya matkap presi üzerinde gerçekleştirilmektedir. Ayrıca delme çubuğu zemine dik bir şekilde hareket eder. Dikey delme, ağır iş parçaları ve çapı 24 inçe kadar olan büyük delikler için uygundur.

Delik İşleme Süreci Nasıl İşler?

Hassas Delme

Hassas delme makineleri, özellikle delme işlemleri için tasarlanmış makinelerdir. Küçük boyutlarından dolayı, hassas delme makineleri yüzey işlemi ve kesinlik gerektiren küçük parçaların delinmesi için uygundur. Örneğin, saat bileşenleri genellikle bir saatçi tornası adı verilen hassas delme makinesi kullanılarak delinmektedir.

Gereken Takımlar Nelerdir?

Bu işlemin başarılı olabilmesi için birkaç takıma ihtiyaç vardır. Bu araçlar aşağıda listelenmektedir:

Torna veya Freze Makinesi

Torna veya freze makinesi, delme takımının konumunu yönlendirecektir.

Delik Kateri

Delik kateri, kesici takımın deliğin duvarlarını kesmesine izin verir. Eğer bir freze kullanılıyorsa, iş parçası sabit dururken delme kateri döner ve parçayı keser.

Kesici Takım (Uç)

Kesici takım, deliği genişletmek için delme katerine monte edilmektedir. Ayrıca parçayı kesme işlemini yapar.